„Ochrona biologiczna to przyszłość” – pod takim hasłem firma HORTICO, reprezentująca w Polsce producenta środków ochrony biologicznej, przedsiębiorstwo Bioline AgroSciences, zorganizowała cykl Szkoleń dla producentów warzyw i roślin ozdobnych uprawianych pod osłonami. Uprawiający warzywa spotkali się 13 listopada w Łaszkowie i trzy dni później w Poniatowej koło Lublina, współorganizatorami tych wydarzeń były firmy Syngenta i Grodan. Producenci roślin ozdobnych mieli swoje spotkanie 15 listopada w Warszawie.
Na szkolenie w Warszawie zaproszono producentów kwiatów ciętych i innych roślin ozdobnych. Specjaliści reprezentujący firmy organizujące spotkanie przedstawili informacje na temat kompleksowej ochrony biologicznej w uprawie róż, chryzantem oraz poinsecji. Reprezentujący firmę Bioline AgroScience Jos Knulst (dyrektor handlowy) omówił zasady integrowanej ochrony roślin (IPM – Integrated Pest Management). Jak podkreślił, ochrona biologiczna jest tylko jednym z jej elementów. Równie ważnymi składowymi integrowanej ochrony są: wiedza i doświadczenie ogrodnika, zaplecze techniczne i technologiczne, jakim dysponuje, używanie odpowiednich (zdrowych) nasion, sadzonek i rozsad uprawianych roślin, a także środki chemiczne, które powinny być stosowane zgodnie z przeznaczeniem, ale w ograniczonej, wyłącznie niezbędnej ilości. Podstawę biologicznej ochrony stanowi monitoring. Doradca zaprezentował narzędzia wykorzystywane w lustracji upraw, służące do monitorowania obecności oraz masowego odławiania określonych gatunków szkodników. Mówił także o rodzajach i formach preparatów do biologicznej ochrony, kładąc nacisk na zasady prawidłowej aplikacji środków zawierających żywe organizmy pożyteczne. Specjalista zachęcał ogrodników do korzystania z aplikacji Bioline App (dostępnej na razie tylko w języku angielskim). Zawiera ona kompleksowe informacje na temat ochrony biologicznej roślin, pozwalające na łatwą i szybką identyfikację szkodników oraz ich wrogów naturalnych, poprzez dane dotyczące produktów do ochrony, po programy ochrony oraz szczegółowe zalecenia dotyczące stosowania preparatów. Aplikacja pozwala także stosunkowo szybko i łatwo sprawdzić wpływ licznych chemicznych środków ochrony roślin na produkty biologicznej ochrony roślin. Dzięki tym informacjom ogrodnicy mogą odpowiednio dobrać obydwie grupy produktów tak, aby osiągnąć najlepsze rezultaty w zwalczaniu szkodników i chorób. Ze wszystkich tych informacji można korzystać poprzez telefon komórkowy.
Paweł Kulas z firmy HORTICO scharakteryzował pożyteczne entomofagi wykorzystywane w ochronie roślin ozdobnych przed wciornastkiem, przędziorkiem i mączlikiem szklarniowym. Omówił specyfikę tych szkodników, warunki sprzyjające ich rozwojowi oraz te utrudniające zwalczanie, a także przedstawił produkty służące do monitorowania oraz introdukcji pożytecznych organizmów w obiektach uprawowych.
Sylwia Domańska z firmy Bioline z Wielkiej Brytanii zaprezentowała kompleksowe programy ochrony biologicznej przed głównymi szkodnikami w uprawie róż, chryzantem i poinsecji, przygotowane przez Caroline Van Den Hoek, specjalistkę z tego przedsiębiorstwa. Programy te zawierają szczegółowe terminy i dawki stosowania poszczególnych preparatów, co decyduje o efektywności ochrony biologicznej. Po szkoleniu przewidziano czas na indywidualne rozmowy i konsultacje z doradcami.
Podczas spotkań warzywniczych ogrodnicy mieli okazję poznać ofertę środków do biologicznej ochrony warzyw szklarniowych.
Paweł Kulas przedstawił podstawowe informacje na temat biologii najczęstszych szkodników w uprawach pomidorów i ogórków oraz preparaty biologiczne polecane do zwalczania tych agrofagów. Bioline AgroSciences oferuje bardzo szeroką gamę produktów przeciwko mączlikowi szklarniowemu, takich jak: Macro line, Encarline, Eretline oraz Swirskiline i Montyline. Paweł Kulas przypomniał, że w przypadku powszechnie wykorzystywanego dziubałeczka mączlikowego (Macrolophus pygmaeus), ważna jest odpowiednio wczesna introdukcja i dokarmianie tego pożytecznego owada (pokarm Bugfood) przez pierwszych 8-10 tygodni, co przyspiesza jego rozwój. Do kontroli przędziorka Chmielowca specjalista polecał produkty Phytoline, Anderline, Mcroline i Clifornialine, przedstawił także dokładne zalecenia dotyczące ich stosowania.
Ciekawe informacje dotyczące możliwości zwalczania skośnika pomidorowego (Tuta absoluta), mocno zagrażającego uprawom, ze względu na bardzo krótki cykl rozwojowy, przedstawił Jos Knulst. Ze szkodnikiem tym można walczyć wykonując zabiegi chemiczne, w przypadku „chemii” istnieje jednak ryzyko jego uodparniania się, ponadto dostępne jest coraz mniej środków dopuszczonych do użycia. Możliwe jest też stosowanie preparatów zawierających bakterię Bacillus thuringiensis, a inne, znane już metody, to zakładanie w uprawie pułapek feromonowych czy wprowadzanie dziubałeczka mącznikowego (Macrolophus pygmaeus). Nową propozycją do zwalczania skośnika jest Tricholine – produkt zawierający kruszynka Trichogramma achaea (błonkówka), który pasożytuje jaja szkodnika, nie dopuszcza więc do jego żerowania na roślinach. Jedna pożyteczna błonkówka jest aktywna na obszarze ok. 100 m2. Wykazuje aktywność w temperaturze w zakresie 15-32°C, przy optimum 23-25°C, czyli takiej, w jakiej uprawiane są pomidory. Ze względu na szybkie tempo rozwoju kruszynka, zaleca się używać go łącznie z dziubałeczkiem mączlikowym, który wolniej buduje populację, dzięki czemu entomofagi dobrze uzupełniają się w zwalczaniu skośnika pomidorowego.
O zwalczaniu pordzewiacza pomidorowego (Aculops lycopersici), szkodnika coraz częściej atakującego plantacje pomidorów również w Polsce, mówiła Sylwia Domańska. Szkodnik ten żeruje na roślinach psiankowatych (m.in. pomidor, papryka). Sprzyja mu ciepła i sucha pogoda (około 27°C i poniżej 30% wilgotności względnej). Możliwości jego chemicznego zwalczania są ograniczone, a środki, które mogłyby działać, szkodliwie działają na pożyteczne organizmy używane w ochronie biologicznej. Spośród organizmów pożytecznych najlepsze efekty w walce z pordzewiaczem dają drapieżne roztocze Amblyseius Andersonie i A. californicus (Anderline – saszetki i butelki).
Anna Wize, Anna Maciejuk, Pod Osłonami nr 8/2017
